پرهیز از دوستی با بدکار و دروغگو « امام سجاد (ع)»

رفاقت و دوستی آنچنان در زندگی آدمی مهم و تاثیرگذار است که در اسلام آیات و احادیث زیادی درباره ویژگی های فردی که انسان به دوستی بر می گزیند، آمده است.

امام علی(ع) می فرماید: "از دوستی با بدکار بپرهیز چون تو را ارزان می فروشد". آنان که در دنیا با تو دوستند در آخرت نیز همانان دوستان تواند. پس بنگر که بدکاران در آخرت چه جایگاهی دارند. برای دریافت این مطلب قرآن کریم در سوره انفطار آیه 13-14 می فرماید: همانا نیکوکاران در بهشت پر نعمتند و بدکاران در آتش دوزخ.

از امام علی بن ابی طالب (ع) پرسیده شد: دوست بد کدام است؟ حضرت فرمود آنکه گناه خدا را در نظرت زیبا جلوه دهد.
دوستی با بدکاران به دلایل زیر زیان بار است:
الف) بدکار، آدمی را از افراد نیک و پاکدامن دور می سازد. پیامبر خدا(ص) می فرماید: آن که به خدا و آخرت ایمان دارد نباید با کافر برادری و با بدکار آمیزش کند.
امام علی(ع) می فرماید: همنشینی با بدان موجبات بدگمانی به نیکان را فراهم می آورد. دلیلش آن است که آدم بد، خواه ناخواه از مردمان نیک و پاکدامن بدگویی می کند و این سبب می شود که همنشینان او نیز به آنان بدگمان شوند.
ب) دیری نمی پاید که رفتارهای ناپسند انسان بدکار به دوست او نیز سرایت می کند. امام صادق (ع) دراین زمینه می فرماید: با بدکار همنشینی مکن زیرا بدکاریهای خود را به تو نیز آموزش می دهد.
ج) بدکار حرمت دوست را نگه نمی دارد. آدم بدکار همچنان که برای خداوند حرمتی قائل نمی شود برای تو نیز حرمت قائل نیست. امام صادق (ع) می فرماید: پنج چیز از پنج کس محال است: خیرخواهی و نصیحت از حسود، مهربانی از دشمن، حرمت نهادن از بدکار، هیبت و شکوه از فقیر و باز می فرماید : پدرم فرمود به حق عمل کن و در این راه به مشکلات و سختیهایی که به تو می رسد اهمیتی نده، از امور بیهوده و بی ربط به تو کناره بگیر، از دشمنت دوری کن و از دوست خود بر حذر باش مگر آن که امین و خدا ترس باشد و با بدکار همنشینی مکن و رازت را به او مگو.
امام علی بن حسین(ع) نیز می فرماید: از دوستی با فاسق بپرهیز زیرا او تو را به کمتر ازخود و یا کمتر از آن می فروشد. همچنین امام جواد(ع) می فرماید: از همنشینی با آدم شرور دوری گزین چه او مانند شمشیری از نیام کشیده است که ظاهرش زیبا، اما اثرش زشت است.
ظاهر انسان شرور گاه زیبا و درخشنده است اما باطن او زشت می باشد زیرا چونان شمشیر گوشت را می شکافد و استخوان را می شکند.
امام صادق (ع) می فرماید: نشاید که مسلمان با بدکار و احمق و دروغگو برادری کند. ممکن است کیفر الهی بر بدکار فرود آید و دوست او را نیز فرا گیرد.
روزی امام کاظم (ع) به یکی از یاران خود فرمود: چه شده است که تو را با عبد الحسن بن یعقوب می بینم؟ عرض کرد: او دایی من است. امام فرمود: او درباره خداوند عقیده ای عجیب دارد به خداوند صفاتی نسبت می دهد که بدان ها موصوف نیست. یا با او می نشینی و ما را رها می کنی و یا با ما بنشین و او را رها کن. عرض کرد: او هرچه خواهد بگوید اما اگر من عقیده او را باور نداشتم آیا باز هم اشکالی دارد؟ امام فرمود: آیا نمی ترسی که عقوبت الهی فرا رسد و همه شما را در بر گیرد؟
دوستی با دروغگو
امام علی (ع) می فرماید: از دوستی با دروغگو بپرهیز زیرا دروغگو چون سراب است که دور را به تو نزدیک و نزدیک را به تو دور می نمایاند.
از دیر باز گفته اند که دروغگو را دوست و رفیقی نباشد.
امام صادق(ع) می فرماید: آدم دروغگو دلایل و حجت های آشکار را از بین می برد و با ایجاد شبهات پیروانش را به نیستی می کشاند.
امام علی(ع) می فرماید: دروغگو را امانت و بدکار را خویشتنداری نباشد. در حدیثی دیگر آمده است: در دروغگویان و دانشمندان دروغ باف خیری نهفته نیست.
امام صادق(ع) می فرماید: خداوند بر بدی قفلها زده و کلیدهای این قفلها را شراب قرار داده است و بدتر از شراب دروغ است. پیامبر (ص) فرمود: ابلیس را سرمه و لیسک وانفیه ای است، سرمه او چرت است و لیسک او دروغ و انفیه اش تکبر.
امام عسگری (ع) نیز می فرماید: پلیدیها در خانه ای نهاده و کلید آن دروغ قرار داده شده است. و سرانجام امام صادق (ع) می فرماید: امیر المومنین (ع) هرگاه منبر می رفت، می فرمود: سزاوار است که مسلمان از برادری کردن با سه کس بپرهیزد: بی شرم، احمق و دروغگو. اما بی شرم رفتارخود را در نظرت زیبا جلوه می دهد و دوست دارد که تو نیز چون او باشی، تو را در امور مربوط به دین و معادت یاری نمی رساند، همنشینی با او بیرحمی و سنگدلی می آورد و آمد و شد او با تو مایه ننگ است. اما احمق تو را به خیر و خوبی راهنمایی نمی کند. امید آن نمی رود که از تو دفع بدی کند هرچند خود را به زحمت اندازد. گاه سود تو را می خواهد اما زیان می رساند. مرگ او بهتر از زندگی است و سکوت او بهتر از سخن گفتنش می باشد و دور بودن از او بهتر از نزدیک شدن به اوست اما دروغگو تو را با او زندگی خوش و گوارایی نخواهد بود. سخن تو را پیش دیگران می برد و سخن دیگران را نزد تو می آورد. سخن پشت سر سخن می گوید و از راستی دم می زند اما خود راست نمی گوید و میان مردم دشمنی می افکند و در دلها کینه می کارد و از خدا بترسید و خویشتن را دریابید.
حضرت زین العابدین (ع) به یکی از فرزندان خویش می فرماید: پسرم دقت کن با پنج گروه دوستی و گفت و گو و رفاقت در راهی نکنی. فرزند حضرت عرض کرد: پدر جان آنان چه کسانی هستند؟ فرمودند:
1- دروغگویان: از دوستی با دروغگو بپرهیز زیرا دروغگو به سراب می ماند که دور را برای تو نزدیک و نزدیک را برایت دور جلوه می دهند.
2- فاسقان: از دوستی با فاسق اجتناب کن زیرا او تو را به یک لقمه یا کمتر از آن می فروشد.
3- بخیلان: از دوستی با بخیل بپرهیز زیرا او تو را در چیزی که بدان نیاز داری خوار می کند.
4- احمقان: از رفاقت با احمق بپرهیز زیرا او اراده می کند به تو نفع رساند اما به تو ضرر می رساند.
5- قاطعان رحم: از دوستی با قاطعان رحم اجتناب کن زیرا من او را در کتاب خدا (قرآن) لعنت شده یافتم.