از نظر اسلام قطع رَحِم (عدم ارتباط با وابستگان) گناه کبیره است و در هیچ وضعی روا نیست. امام صادق(ع) میفرماید: "حق الرحم لا یقطعه شیء؛ حق رحم را هیچ چیزی قطع نمیکند.(1) بنابر این افراد خانواده هرچند از نظر اعتقادی یا اخلاقی مشکل داشته باشند، نمیتوان با آنها قطع رابطه کرد، ولی میتوان رابطه را به حداقل رساند.
صله رحم به وسیله تلفن و نامه ومانند آن هم ممکن است، زیرا هدف آگاه بودن از حال اقوام است و لازم نیست حتماً با رفتن به منازل آنها صورت گیرد. امام علی(ع) فرمود: "صله رحم کنید گرچه با سلام کردن باشد".(2)
البته اگر انسان بتواند در دیدار با چنین خویشاوندانی ایشان را نصیحت کند و امر به معروف و نهی از منکر نماید یا در دیدار با آنها تأثیر بهسزایی در تغییر رفتار و کردارشان بدهد، باید به وظیفه خود عمل نماید. با رفت و آمد و صله رحم این وظیفه(امر به معروف و نهی از منکر) انجام میشود و به سلام و علیک و تلفن نباید بسنده کرد. مشاهده شده است بسیاری از خویشان (که به ظاهر اهل صلاح نیستند) با رفت و آمد و نصیحت تغییر کردهاند. البته همه اینها در صورتی است که خود شخص یا خانواده از رفتارهای نادرست دیگران متأثر نشوند که در این صورت، حفظ دین و اعتقاد و ایمان خود، ضروریتر است.
صله ارحام و فامیل در غیر عید هم لازم است، و رفتن به خانه ی کسی که اهل نماز نیست اشکال ندارد. (۳)
پی نوشت ها:
1. ثقة الاسلام کلینى، الکافی، دار الکتب الإسلامیة تهران، 1365 هجرى شمسی، ج2، ص 157 .
2. ثقة الاسلام کلینى، الکافی، دار الکتب الإسلامیة تهران، 1365 هجرى شمسى، ج2، ص 155 .
۳. سؤال از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، مکارم، سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی.
1. غسل و پوشیدن لباس تمیز و زدن عطر؛
2. روزه داری، برپایی نماز و یاد خدا با تکبیر و ذکر لااله الا اللّه، استغفار و توبه، که رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله فرمود:
«زینّوا اعیادکم بالتّکبیر»؛(2) «عیدهای خود را با تکبیر و آهنگ زیبای آن، بیارایید».
3. آراستگی ظاهری و پیراستگی باطنی؛
امام سجاد علیهالسلام فرمود:«همه شما باید در روز عید زینت نمایید، غسل کنید و از دعاهای وارد شده در آن به قدر توان و فرصت بخوانید... و مبادا کاری کنید که چهره شما زیبا و عمل و رفتارتان پست و زشت باشد».(3)4. دادن هدیه و برپایی جشن و شادمانی؛یکی از یاران امام صادق علیهالسلام از حضرت درباره مرد ثروتمندی پرسش کرد که در روز مهرگان و نوروز مردم به او هدیه میدهند اما او در عوض احسانی نمیکند.
امام فرمود: آیا اهل نماز هست؟ گفتم: آری.
امام فرمود: «هدیه بگیرد و در مقابل هدیهای بفرستد».(4)5. دید و بازدید؛
از مجموع معارف به خوبی درمییابیم که حضور در شادیها و مشکلات مسلمانان از دیگر آداب عید نوروز است. همانگونه که در سخن پیشوایان معصوم است که «این روز، نوروز است چون مردم در آن اجتماع دارند و همدیگر را ملاقات میکنند تا...»
افزون بر روح پرستش، روحیه بخشش نیز در ایام نوروز و دیگر اعیاد ستایش شده است تا مستمندان چشم به راه و نیازمند نیز از ریزش شادی ما بهرهمند شوند و با دلی شاد و دیدهای شادمان ایام عید نوروز را سپری کنند.پی نوشت ها:
1. برگرفته از: جوانان، پرسشها و پاسخها (جلد اول)، احمد لقمانی، انتشارات بهشت بینش، قم.
2. مستدرک الوسائل، ح 6670؛ بحارالانوار، ج 13، ص 121.
3. وسایل الشیعه، ج 5، ص 115.
4. کتاب وافی، ج 13، ص 116؛ تفسیرالمیزان، ج 3، ص 200.
5. شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 3، باب 49، ص 225.
هر چند دعای تحویل سال در کتاب مشهور ادعیه همچون " اقبال الاعمال" سید ابن طاووس و "مصباح المجتهد" شیخ طوسی نیز اشارهای به دعای تحویل سال نشده و این نشان می دهد چه در منابع اهل سنت و چه در منابع تشیع، سند روایی مورد اعتمادی برای آن موجود نمیباشد.
اما در کتاب های غیر مشهوره از جمله مرحوم محدث، شیخ عباس قمی در حاشیه مفاتیح الجنان باقیات الصالحات، فرمودهاند که این دعا را در هنگام تحویل سال بخوانید. و نیز در کتاب مفاتیح نوین از برخی کتب نقل شده است.(1)
ولی مضمون دعای تحویل سال نشان می دهد که خواندن آن در هنگام تحویل سال، همراه با دقت و تفکر در مضمون آن از اهمیت ویژه برخوردار می باشد.
دعای تحویل سال نو در قالب جملاتی کوتاه درخواست زدودن غبار از فطرت و دستیابی به بهترین احوال است، تحویل حال به احسن الحال همان تغییر سوء حال انسان به حسن حال الهی است.متن دعای تحویل سال:
یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبر اللیل و النهار یا محول الحول و الاحوال ، حّوَل حالنا الی احسن الحال.
سید بن طاووس که فقیهی نام آور و از مفاخر علمای شیعه است، نخستین کسی بود که برای فرزند خود «محمّد» جشن تکلیف گرفت و در این خصوص رساله ای نوشت. او در این رساله به همه کسانی که به شَرَف تکلیف نایل می شوند، توصیه های ارزشمندی دارد
و در قسمتی از آن بدین گونه سخن می گوید
:
«سزاوار چنین است که روز تشرّف به شرف تکلیف را از بزرگ ترین اعیاد قرار دهد؛ زیرا که آن اصل و اساس تمام اعیاد است، هم در دنیا و هم در آخرت، و سایر اعیاد فرع آن هستند. پس باید این روز را حفظ نموده و
ادامه مطلب ...قصد داشتم در این مقاله کمی در مورد نماز بنویسم تا با آداب و احادیث آن آشنا شویم
چگونه نماز بخوانم!! | |
قال رسولُ الله صلى اللهُ علیهِ وَ آلهِ : صَلِّ صَلوةَ مودِعٍ تَرَى اَنکَ لا تُصلِى بَعدَها صَلوةً اَبداً . آنچنان نماز بگذار که گویى آخرین نماز توست و دیگر هرگز نمازى نخواهى خواند . من دیگر چه بگویم که حواس شما را در نماز جمع کند؟ این راهی که پیامبر عزیز نشان داده است، بسیار عالی است. شما فکر کنید بعد از نماز باید غزل خداحافظی را بخوانید، آن طرف هم چیزی جز این نماز نخواهید داشت. این یک بازی نیست! چون نه تنها شما، بلکه هیچ کس نمیداند آیا عمرش تا نماز بعدی قد میدهد یا نه ؟!
|
تاکید پیامبر صلّى اللّه علیه و آله به شرکت در نماز جماعت
امام صادق علیه السّلام فرمود: پیامبر صلّى اللّه علیه و آله طبق معمول براى اداء نماز صبح با جماعت وارد مسجد شد. پس از نماز، به پشت سر نگاه کرد و دید عدّه اى از مسلمین براى نماز نیامده اند. نام آنها را به زبان آورد و فرمود: ((آیا این افراد در نماز شرکت کرده اند؟))
حاضران عرض کردند: ((نه .))
پیامبر صلّى اللّه علیه و آله فرمود: ((آگاه باشید بر افراد منافق . نمازى سخت تر از نماز عشاء و نماز صبح نیست . اگر آنها پاداش بسیار نماز صبح و عشاء را به جماعت در مى یافتند، گرچه چهار دست و پا (مانند راه رفتن کودکان شیرخوار) باشد، خود را به جماعت مى رساندند.))
چرا در نماز حضور قلب نداریم؟ پیامبر گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: لباس نماز گزار «خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد، پس من لباس زیبا را برای راز و نیاز با او می پوشم.» هنگامی که امام حسن (ع) می خواست نماز بخواند، زیباترین و بهترین لباس های خود را می پوشید. از آن حضرت پرسیدند: « چرا بهترین لباس خود را در نماز می پوشی» خداوند فرموده است، خذوا زینتکم عند کل مسجد. مولای متقیان حضرت عَلى عَلَیهِ السلام : اِنَّ الانسانَ اِذا کانَ فِى الصَلوةِ فَانَّ جَسدَهُ وَ ثِیابَهُ وَ کُلُّ شَیى حَولَهُ یُسبِّح . هنگامى که انسان در حال نماز است ، اندام و جامه او و همه آنچه در پیرامون اوست تسبیح مى گویند. (عللالشرایع، ج 1، ص 237)
لا صلوة إلاّ بِحضور القلب؛۱
نماز، نماز نیست مگر به حضور قلب.
لَما رَأی العابثَ فی صلاته لَو خَشَعَ قَلبُ هذا لَخَشَعَ جوارحه؛۲
هنگامی که پیامبر گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله و سلّم دیدند نمازگزاری بیهوده، اعضا و جوارحش را حرکت داده و آرامش ندارد، فرمود: این شخص اگر قلبش خاشع و متوجه خدا بود، اعضا و جوارحش هم آرام و بی حرکت می بود.
رسول گرامی صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود:
إنَّ الله مُقبِلٌ عَلَی المُصَلّی ما لُم یَلتَفِت؛۳
همواره رحمت خدا متوجه و شامل شخص نمازگزار است تا وقتی که او متوجه خداست و چون توجه و حضور قلب نمازگزار به هم خورد، رحمت خدا هم از او قطع می گردد.
امام باقر علیه السّلام فرمود:
إذا قُمتَ فی الصلوةِ فَعَلیکَ بِالأقبالِ عَلی صَلاتِکَ فَانَّما یُحسَبُ لَکَ منها ما أقبَلتَ عَلَیهِ وَ لا تَعبَث فیها بِیَدکَ وَ لا بِرَأسکَ و ...؛۴
چون به نماز ایستادی پس بر تو باد توجه و حضور قلب، زیرا نماز به مقداری که با توجه خوانده شود قبول است پس با دست و سر و محاسنت بازی نکن و در افکار خود مشغول نشو، ضمن قیام با ادب کامل و بدنی آرام حضور قلب داشته باش و با کسالت و خواب آلودگی به نماز نایست که خدا نهی کرده است.
امام در پاسخ فرمودند:«خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد، پس من لباس زیبا را برای راز و نیاز با او می پوشم.»
بر همین اساس طبق روایات، استحباب دارد که انسان در حال نماز نیکوترین لباس خود را بپوشد و خود را معطر کند و با رعایت نظافت و طهارت کامل به نماز و راز و نیاز با خدای بزرگ بپردازد. لباس ها هم مثل آدم ها نماز می خوانند !!
همانطور که خود آدم باید در نماز باحال باشد ، لباسهایش و هر آنچه دور و اطرافش است باید باحال باشد خب ، بعد از این برای نماز حالی بدست آور و لباس خوبی بپوش و جای خوبی را برای آن انتخاب کن . آنوقت قطعاً پرواز خواهی کرد، بله نماز معرج مؤمن است.